De tweede zee-verbond van Attica

Vrij snel werden de Thebanen weer bevrijd van de overheersing van Sparta en verenigden zij Boeotië weer tot één staat. Athene richtte het tweede Attische Zeeverbond op, waarin Thebe en zelfs de tiran ‘Iason’ van Thessalië enige tijd zitting hadden. In 371 v.C. ontstond er opnieuw een strijd tussen Athene, Thebe en Sparta die eindigde in een algemene vrede. Hierbij accepteerdde Sparta Boeotië echter niet als één staat. In de daaropvolgende oorlog versloegen de Thebanen de Spartanen in de slag bij Leuctra. Hier eindigde de overheersende positie van Sparta en werd vervangen door de Thebanen. Het Peloponnesische verbond vertoonde sporen van desintegratie, de Arcadiërs vestigden met hulp van Thebe en zelfs Messenië hun eigen staat. Sparta moest de harde nederlaag accepteren en sloot zich aan bij Boeotië.

De machtsovername door de Thebanen maakte Athene ongerust en zij richtten in 369 v.C. een defensieve bondgenootschap op met Sparta en in 366 v.C. ook met Arcadië. Al snel viel de Arcadische bondgenootschap weer uiteen en het noordelijke deel vormde een Anti-Boeotië coalitie met Elis, Achaia, Phleius, Athene en Sparta. In 362 v.C. won Boeotië de eerste slag tegen de bondgenootschap bij Montineia, maar hun opperbevelhebber Epameinondas werd gedood. De Thebaanse macht was sterk gericht op dat ene persoon en de oorlog eindigde in vrede. Hiermee verloor Thebe na korte tijd zijn macht over Griekenland.

Athene kon op een of andere manier geen voordeel halen uit deze situatie en veel leden verlieten de Attische bondgenootschap. Ook de daaruit voortvloeiende oorlog om de leden terug te winnen tussen 357 – 55 v.C. slaagde niet. De tweede Attische Zee bondgenootschap viel uiteen, nadat ze echter niet in staat waren om de eerste Attische Zee bondgenootschap te raken in omvang en macht. De sociale structuren van de stadstaten in de 4de eeuw verhinderden machtige en grote bonden. Met de opkomst van Macedonië zal er veel veranderen en het zou ook het einde betekenen van de Griekse steden.