Τα πρώτα χωριά και οι οικισμοί της Κρήτης χρονολογούνται πιθανώς από τα προ-κεραμικά χρόνια γύρω στα 6000 π.Χ.. Περίπου το 4000 π.Χ., η γεωργία έφθασε στο νησί από τους πολιτισμούς στην Ανατολία και τη Συρία. Αυτοί οι πολιτισμοί ανήκαν στις ομάδες συλλεκτών και κυνηγών που ξεφύγανε από τους παγετούς που. Η αποκαλούμενη κρίση του πολιτισμού δημιουργήθηκε στην Ανατολία και Κιλικία, οι οποίες διέδωσαν την κεραμική, τη γεωργία, το τελωνείο και ακόμη και τη γλώσσα και τη θρησκεία στην περιοχή του αιγαίου .

Ο χρόνος πριν από την κατασκευή του τεράστιου παλατιού της Κρήτης είναι γνωστός ως πρόωρη περίοδος του Μίνωα, η οποία συμπιέζει την περίοδο πέτρα-χαλκού και την πρόσφατη περίοδο του χαλκού (2800 – 2200 π.Χ.). Μερικά σφυρηλατημένα στιλέτα και διαμορφούμενα σκάφη έχουν βρεθεί από αυτήν την περίοδο. Συγχρόνως, μερικοί ανατολικοί πολιτισμοί της Μεσογείου έδωσαν τη θέση στην προέλευση των αναπτυγμένων πολιτισμών που αφορούσαν κάπως τον πολιτισμό του Μίνωα. Ένας από αυτούς ήταν ο ελληνικός πολιτισμός, ο πολιτισμός στις Κυκλάδες, και ακόμη και ο τρωικός πολιτισμός σύμφωνα με μερικές πηγές.

Στη νέα περίοδο του χαλκού μια σημαντική επιστημονική άνοδος πρέπει να τονιστεί. Οι κρητικοί έκαναν εμπόριο με την Αίγυπτο, την Κύπρο, τη Συρία, την Ανατολία και τις Κυκλάδες. Στο τέλος, ο πολιτισμός που ανέπτυξαν δεν ήταν διαφορετικός από αυτόν της ηπειρωτικής χώρας.

Γεωγραφικά, η περίοδος του χαλκού στο αιγαίος μπορεί να διαιρεθεί σε τρία διαφορετικά μέρη: ελληνικό, στην ελληνική ηπειρωτική χώρα, στις Κυκλάδες, στα ελληνικά νησιά, και στην Κρήτη του Μίνωα.

Περίπου τα 2000 π.Χ., ακριβώς στη μέση της περιόδου του χαλκού, ο πολιτισμός του Μίνωα άρχισε να ακμάζει στην Κρήτη. Εκείνη την περίοδο, ο πληθυσμός συγκεντρώθηκε και έχτισε την πρώτη πόλη. Τα φρούρια της νέας περιόδου του Μίνωα κατεδαφίστηκαν και οι πρώτες κατασκευές του παλατιού άρχισαν. Ο τρόπος δείχνει ότι οι άνθρωποι αισθάνθηκαν αρκετά ασφαλείς. Τα κτήρια ήταν ακριβά και ανέπτυξαν ένα ύφος που χρησιμοποίησε το μέταλλο στη διακόσμηση. Κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πρώτο αλφάβητο αναπτύχθηκε επίσης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αυτό ήταν το γραμμικό- αλφάβητο και χρησιμοποιήθηκε για να απαριθμήσει τα προϊόντα της συγκομιδής και του εμπορίου, και αποτελέστηκε από τα διαφορετικά σημάδια που γράφτηκαν σε μια ταμπλέτα αργίλου.

Ένας σημαντικός παράγοντας στο μεγάλο πλούτο που πέτυχαν οι κρητικοί ήταν το εμπόριο και το ενδιάμεσο εμπόριο. Σε αυτόν τον τομέα πήραν τη θέση όλων των άλλων νησιών στις Κυκλάδες. Ο πιο ενεργός συνεργάτης ήταν πιθανώς η Αίγυπτος, της οποίας οι πρίγκιπες ξεφορτώθηκαν την ελληνική υπεροχή περίπου το 2200 π.Χ. και δημιούργησαν μια κυβέρνηση. Στην Κύπρο, τη Συρία και στις υπόλοιπες Κυκλάδες έχουν υπάρξει επίσης σημάδια του εμπορίου των αγαθών με την Κρήτη.

Η άνθηση του παλαιού παλατιού του Μίνωα ήταν το απόγειο του νησιού. Αυτή τη στιγμή, ο κρητικός πολιτισμός ξεχωρίζει ενάντια στους άλλους πολιτισμούς στο αιγαίο και τις Κυκλάδες και αναπτύσσεται σε έναν από τους υψηλούς ανατολικούς μεσογειακούς πολιτισμούς. Περίπου το 1700 π.Χ., οι Έλληνες που έφευγαν ειρηνικά για πολλά έτη στην ηπειρωτική χώρα της Μικρά Ασίας έπρεπε να αντισταθούν στις επιθέσεις των φυλών των αναβατών από τα βορειοδυτικά. Είχαν εφεύρει τις μεταφορές και έτσι αυτοί ήταν σε καλύτερη θέση στην πάλη με τους Έλληνες. Αυτές οι φυλές έφθασαν επίσης στη Μέση Ανατολή και την Αίγυπτο που καταστρέφουν ένα μεγάλο μέρος εκεί.

Αυτές οι φοβερές επιθέσεις χάλασαν τις εμπορικές σχέσεις της Κρήτης, που έπρεπε να δεχτούν την απώλεια κύριων εμπορικών συνεργατών της Συρίας, της Μεσοποταμίας και ειδικά της Αιγύπτου, και παρέμεινε απομονωμένη. Συγχρόνως, το 1700 π.Χ., καταστράφηκαν με τη σειρά τα παλάτια Κνωσός, Φαιστός και Μάλια. Η απουσία οποιουδήποτε είδους εχθρικού όπλου δείχνει έναν καταστρεπτικό σεισμό που προκάλεσε επίσης μεγάλη ζημία σε πολλές περιοχές του αιγαίου. Οι ακόλουθες πυρκαγιές κατέληξαν στο παλάτι.